Kaza Sonrası Araç Değer Kaybı: Haklarınızı Nasıl Koruyabilir ve Tazminatınızı Nasıl Alabilirsiniz?
Kaza Sonrası Aracımdaki Değer Kaybını Nasıl Talep Edebilirim?
Trafik kazaları sonucunda zarar gören araçlar, ne kadar mükemmel bir şekilde onarılmış olursa olsunlar, TRAMER kayıtlarında hasarlı olarak listelenir. Bu durum, aracın piyasa değerinde düşüşe neden olur. Peki, bu değer kaybı tam olarak ne anlama geliyor ve bir trafik kazası sonrasında bu maddi kaybı nasıl minimize edebiliriz? İşte, araç değer kaybının hesaplanması ve bu kaybın nasıl telafi edileceği hakkında bilmeniz gerekenler. Bu konuları daha ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.
Araç Değer Kaybı Nedir, Nasıl Olur?
Araç değer kaybı; hasarlı trafik kazası neticesinde, onarım, bakım ve tadilat işlemlerinden geçen bir aracın 2. el piyasasındaki değer düşüşünü ifade eder. Diğer bir ifade ile trafik kazası sonucu hasar alan bir araç ne kadar düzgün bakım onarım görürse görsün ikinci el piyasa değerinde bir kayıp olur, bu kayıp araç değer kaybı olarak isimlendirilir.
Bir örnekle açıklamak gerekirse, aynı marka ve modelde ve diğer özellikleri birbirine yakın olan iki araç düşünün. Bu araçlardan biri bir kaza geçirmiş, bu kaza kayıtlara geçmiş ve ardından bir motor parçası değiştirilmiş olsun. Yeni takılan parça orijinal olsa bile, çoğu kişi kazasız ve tamir görmemiş aracı tercih eder. Bu nedenle, hasar gören ve parçası onarılan veya değiştirilen bir araç ikinci el piyasasında değer kaybeder.
Kazanın oluş şekline göre değişkenlik göstermekle birlikte, kazalı bir araçta hayatın olağan akışına göre değer kaybı oluşacağı muhakkaktır. Kazalı bir araçta değer kaybı oluşup oluşmadığı veya oluşan değer kaybının miktarı; aracın modeli, markası, kaza tarihindeki yaşı, kilometresi, hasarın nitelik ve niceliği vs. gibi hususlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Değer kaybı; bahsedilen kriterler göz önüne alınarak, aracın hasarsız hâliyle ve kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki ikinci el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki hâline göre serbest piyasadaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın tespit edilmesiyle bulunur. Kusur durumu gibi değer kaybı incelemesi de teknik bilirkişi incelemesini gerektirmektedir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2015/18568 E. 2016/5984 K.
Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır.
Değer Kaybını Kim Karşılar?
Kazada tam kusurlu ya da diğer tarafa nazaran daha fazla kusurlu taraf kimse, araç değer kaybını karşılayacak taraf da odur. Yani, eğer kazada kusurunuz azsa veya hiç yoksa, aracınızın değer kaybını, haklı olduğunuz oranda karşı taraf karşılar.
Araç Değer Kaybı Hesaplama Neye Göre Yapılır?
- Araç değer kaybı hesaplamasında birçok değişken bulunur. Hesaplama yapılırken dikkat edilen noktalar şu şekilde:
- Marka ve model bilgisi
- Üretim yılı
- Hasar geçmişi ve niteliği
- Kilometresi
- Trafiğe çıkış tarihi
- Pazar değeri
- Aracın kaza tarihi itibarıyla muadillerinin ikinci el piyasasındaki rayici yani alım satım değeri
- Yedek parçalarına ulaşım kolaylığı
- İşlem gören araç parçası sayısı
- Boya onarımı
- Değişim yapılan parçanın araçtaki konumu
- Kullanılan yedek parçanın türü
- Parça değişiminin nasıl yapıldığı
- Geçmiş hasar durumu ve detayları
- Onarımın yapılıp yapılmadığı
- Onarımın yetkili serviste yapılıp yapılmadığı
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır.
Araç değer kaybını hesaplarken, her hasarın veya işlemin etkisi aynı olmayabilir. İşte bu konuda dikkate almanız gereken bazı noktalar:
Bir aracın kaza sonucu boya işlemi gören bir parçası, tekrar bir kaza geçirdiğinde yeniden değer kaybı oluşmayabilir. Ancak, hasarlı parçanın tamamen değiştirilmesi durumunda değer kaybı meydana gelebilir. Araçların mekanik motor aksamı ve plastik aksamı gibi bölümlerinde oluşan hasarlar ve yapılan onarımlar, işlemin büyüklüğüne bağlı olarak araç değer kaybı hesaplamasında en önemli faktörler olmayabilir. Ancak, aracın kaportasında meydana gelen bir hasar, değer kaybı hesaplamasında önemli bir rol oynayabilir.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/4624 E. 2019/262 K.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda araçtaki değer kaybının tespiti, Dairemizce değer kaybının belirlenmesi hususunda esas alınan, aracın kaza tarihindeki hasar görmemiş 2.el piyasa değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2.el piyasa değeri arasındaki fark kriterine uyulmaksızın hesaplama yapılarak sağlanmıştır. İlk alınan bilirkişi raporuyla çelişkili olan ve hükme esas alınan ek bilirkişi raporunda belirtilen yöntemle değer kaybının tespit olunduğu rapora dayalı olarak hüküm kurulamaz. Bu durumda mahkemece davacı tarafın iddiaları, davalının savunmaları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farka göre gerçek zarar miktarının belirlenmesi yönünden ayrıntılı, açıklamalı, denetime elverişli, önceki bilirkişi raporunun da irdelendiği bir rapor alınarak sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken yazılı olduğu biçimde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Değer Kaybı Davalarında Zaman Aşımı Ne Kadardır?
Davanın, araç değer kaybına ilişkin dilekçe ile kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde açılması gerekir. Yani değer kaybı davalarında zaman aşımı süresi 2 yıldır. Bu süre geçerse dava açma hakkı ortadan kalkar.